Pan ye un xéneru de primates homínidos qu'entiende les especies Pan troglodytes ,el chimpancé y Pan paniscus, el bonobu o chimpancé pigméu. Separtóse del xéneru Homo va 6 millones d'años y ente elles al rodiu 1,5 millones d'años quedando aisllaes pol ríu Congu. Na fastera norte los chimpancés compitieron colos goriles y na sur los bonobos nun teníen competidores. Poro, algamaron comportamientos estremaos. Asina, nos primeros la xerarquía ye de los machos dominantes, empleguen l'agresividá na llucha pol territoriu y el control de les femes. Inclusive lleguen a matar a les críes pa ser quien a montar a una fema. Pela cueta, nos bonobos la xerarquía ye de grupos de femes, que cooperen y caltienen una intensa actividá sexual, incluyida na resolución de conflictos.
No cincante a la so intelixencia, los chimpances faen ferramientes p'alimentase o como rol social dende fai a lo menos 4.300 años. Usen palos pa xintar termites y llances pa enartar a gálagos(micos) nos furacos de los arboles. Cooperen na caza y son remanadores. En delles investigaciones amuésase que na comparanza detallada del poscráneu, cráneu y dentame de Pan paniscus, Pan troglodytes y Homo, nun hai estremances ente les dos especies del xéneru Pan, que sí s'estremenen del Homo. Sicasí, son los parientes más averaos na evolución.
Concretamente'l bonobu, que significa ancestru nun dialeutu bantú, tien un 98% del so ADN común colos humanos. La so tiesta ye menor que la de los chimpancés, anque la so frente tien más anchor. Les femes tienen los pechos mayores que les chimpancés. Amás, los bonobos presenten unes piernes más llargues y son más delgaos. Ello permíte-yos caminar a irguíos el 25% del tiempu. Tamién amuesen más estremancia facial que los chimpancés y poro, una mayor reconocencia social na interaición ente ellos.
Según los primatólogos más afamaos, son quien a prauticar altruismu, compasión, empatía, amabilidá, paciencia y sensibilidá. Ye llamativu'l so comportamientu sexual social, el so comportamientu de consuelu, poca agresividá y mayormente fruxívoru. Lo que-yos fai diferentes a los chimpancés. La so promiscuidá ye la mayor ente los primates y contribúi a alliviar les tensiones ente los individuos del grupu.
Queda muncho por torgar l'amenorgamientu poblacional de la especie más intelixente del xéneru Pan pola mor del furtivismu illegal. Calcúlase qu'entá aliten unos 10.000 exemplares en llibertá. Pero pue valir pa pescanciar los caminos escoyíos poles nueses trés especies. ¿Ye l'home más asemeyáu al chimpancé o al bonobu? Lo mesmo qu'ellos puen deprender de nós (en cautividá puen emplegar unos 500 signos), nós podemos deprender d'ellos les sos maneres de cooperación y caltenimientu de les sos redes sociales. Los nuesos parientes más averaos entá puen contribuyir a facemos meyores. Pa ello precísase que seya enantes que'l so hábitat y ellos mesmos aporten al desaniciu global al que l'home empobina al planeta Tierra.