Con menos d’un terciu de la población d’Asturies, Islandia ye’l país con mayor porcentaxe d’escritores del mundiu y meyores índices de llectura. L’Estáu collabora proporcionando un sueldu a los escritores per un tiempu determináu que va dende los trés meses a los dos años. Unos 2.400 euros netos que s’axunten a los drechos d’autor. El 10% espublizará un llibru na so vida. El 93% llee a lo menos un llibru añalmente. Y más de la metada merca 8 llibros y llee 40 de media.
Inflúi la bayura d’hores d’escuridá y fríu del so clima y l’ablucante paisaxe de la islla colonizada nel sieglu IX. Tamién la cultura oral de les sagues viquingues escrites na llingua nórdica más antigua dende’l sieglu XIII. Amás ye tradición regalar un llibru pel Nadal. En payares reciben nes sos cases el catálogu 'Noticies de llibros' de los al rodiu los 900 llibros espublizaos nel país esi añu. Dediquen la Nuechebona a lleer el llibru regaláu tranquilamente nel so llar.
Dempués de la dixebra de Dinamarca en 1944, la lliteratura ufiertó un espaciu onde reflexar la creatividá nacional d’Islandia. Reikiavik foi una de les primeres ciudaes lliteraries pola UNESCO en 2003. Punxeron pa cellebralo bancos públicos con códigos QR nos que puen descargase audiollibros n’inglés o n’islandés. Diz el refrán que «Tou islandés tien un llibru nel bandullu». Inclusive, la xente pon a los gatos nomes de los personaxes de les obres d’Halldor Laxness, el so Nobel de Lliteratura en 1955. Y la so casa ye una triba de muséu.
Otru exemplu nórdicu na cuestión ye Finlandia, el primer país del mundiu na educación, que tien 17 biblioteques pa cada 100.000 habitantes con horarios peramplios. Lléese más nes biblioteques, onde puen pidise obres pa mercar, como n’Asturies, que nos llibros mercaos nes llibreríes. La reciella tien abondo contautu colos autores de los sos llibros preferíos al traviés de charres o talleres. El gobiernu finés, como los demás países nórdicos sofita les tornes y la promoción de los sos autores.
Una sociedá que da atención personalizada y fomentu dende l’aniciu la vida a los sos llectores algama ser una sociedá con altu índiz d’educación y avanzada culturalmente. Asturies nun pue quedase atrás nel retu européu del progresu al traviés de la llectura. Asturies, habría fixase nel puxu lliterariu d’estos países, fomentar la edición de llibros n’asturianu y afitar dafechu la casa de Fernán Coronas como un núcleu cimeru de llectura na llingua asturiana.
Nesi sen, son bienllegaos entamos como la Biblioteca d’Iniciativa pol Asturianu con más de milenta libros 100% n’asturianu, asitiada nel Conseyu la Mocedá de Xixón. Ye un bon llugar pa facer llectores na nuesa llingua llariega. Tamién ye un puntu d’importancia facer llectores dende pequeños. Hai una bayura de llibros dende los 0 a los 3 años, de prellectura y toma de contautu material colo que más alantre puen ser les primeres llectures pa la reciella nes escueles del país.
Equí, sobre lo yá esistente, les autoridaes polítiques, educatives, editoriales, biblioteques, clubes de llectura, bien podríen desendolcar midíes asemeyaes al modelu nórdicu y dar facilidaes (económiques, de medios, d'espublizaciones) a los escritores n'asturianu. Ello, a cambiu d'un compromisu a plumiar nun determináu tiempu les obres comprometíes, caltener contautu colos llectores, asistir a clubes de llectura n'asturianu, a seminarios, charres y a presentaciones sobre'l llibru. O seya facer un circuitu de llectura pal espoxigue la nuesa llingua, que falta fai.